آموزش رزین

رزین چیست ؟
سلام همراهان همیشگی وبلاگ هنری.آیا میخواهید بدانید که رزین چیست و کار با رزین را یاد بگیرید؟

انواع مختلفی از زیباترین و خاص ترین زیورآلات رو میشه با آن درست کرد.

اولین گام برای ساخت این دستسازه های زیبا شناخت اینکه رزین چیست ؟ و نحوه کار با اونه و همچنین رنگ کردن آن.

ما در این آموزش قصد داریم شما دوستان عزیز رو با مواد و ابزار مورد نیاز، جهت انجام زیور آلات رزینی

و همچنین مراحل تهیه و نکات مهم و کلیدی در آماده سازی  و کار با آن آشنا  کنیم.

 

آشنایی با رزین: 
 رزین چیست ؟ 
رزین اپوکسی ماده ای شیمیایی و از فراورده های نفتی است.

در حالت عادی از دو جزء تشکیل شده است که این دو جز تا قب
با سری آموزشهای گام به گام روش کار با رزین اپوکسی به زبان ساده همراه شما هستیم. در این سری آموزشی از خصلتهای رزین اپوکسی تا روش کار با رزین اپوکسی به طور کامل و به زبان ساده توضیح داده میشود.
در ادامه با قسمت اول این سری آموزشی با ما همراه شوید ..
مقدمات کار با رزین اپوکسی (1)
 

اصطلاحاتی که قبل از کار با اپوکسی باید بدانید :
مراحل پخت(سخت شدن) رزین اپوکسی
اختلاط هاردنر و رزین اپوکسی آغاز یک واکنش شیمیایی است که آن را از حالت مایع به جامد تبدیل می‌کند. کل این زمان واکنش شیمیایی را ‌ curing time یا زمان سخت(پخت) شدن می‌گویند. وضعیت ژل شدن نیز حالتی است که در حد فاصل بین حالت مایع و سخت شدن اتفاق می‌افتد و مطابق شکل 1می‌باشد. پخت اپوکسی در سه مرحله زیر خلاصه می‌شود:
به مدت زمانی گفته میشود که مخلوط رزین اپوکسی و هاردنر همچنان مایع بوده و ویسکوزیته آن افزایش نیافته است و قابلیت اعمال در محل کار را داراست و به شکل ظرف و قالب در می‌آید. کلیه فرایند اعمال می‌بایست در همین بازه زمانی انجام شود تا در انتهای کار، یک پیوند پلیمری مستحکم بدست آید.

در این مرحله، مخلوط رزین اپوکسی و هاردنر شروع به سفت شدن می‌کند و قابلیت کار کردن و اعمال را از دست می‌دهد بطوریکه حالت چسبناکی پیدا کرده و دیگر بخود شکل نمی‌گیرد. اگر نیاز به اعمال لایه دوم و بیشتر باشد بطوریکه بصورت شیمیایی به لایه اول بچسبد، می‌بایست در همین مرحله اعمال گردد چون هنوز واکنش شیمیایی مخلوط اپوکسی به پایان نرسیده است.

در این حالت مخلوط اپوکسی بصورت جامد درآمده است و قابلیت شکل‌ دهی و ساب پذیری را دارد. در این مرحله سطح کار با ناخن انگشت فرو نمی‌رود و مخلوط اپوکسی پس از هفت روز به 95 درصد مقاومت نهایی خود رسیده است، لذا در این مرحله میتوان کلیه گیره‌ها و فیکسچرها را جدا کرد. پنج درصد باقی مانده از استحکام نیز بعد از هفت روز استحصال می‌گردد. باید توجه داشت اگر در این مرحله نیاز به لایه دوم و بیشتر باشد، مخلوط جدید اپوکسی دیگر بصورت شیمیایی به لایه اول نخواهد چسبید و می‌بایست ابتدا کلیه مراحل آماده سازی سطح و تمیزکردن آن بر روی سطح اول انجام شده و سپس اقدام کرد(جهت آشنایی با فرایند آن، بخش آماده سازی سطح را مطالعه کنید).

عمده زمان کار با اپوکسی شامل زمان اعمال و سخت شدن آن می‌شود. زمان اعمال، مدت زمان در دسترس جهت اختلاط،اعمال، هموارسازی(Leveling)، شکل دهی، مونتاژ و تثبیت می‌باشد. زمان سخت شدن یک اپوکسی از آنجایی اهمیت دارد که تعیین کننده موارد ذیل خواهد بود:

هر هاردنری دارای یک دمای اید‌‌ه‌آل سخت کنندگی می‌باشد. تقریباً در گستره دمایی 15+ همه مخلوط هاردنر و اپوکسی فرایند فوق الذکر را طی خواهند کرد اما سرعت واکنش آن‌ها بشدت وابسته به دمای محیط می‌باشد. اهمیت انتخاب درست نوع هاردنر با توجه به وضعیت و دمای کار و همچنین نوع کار، میتواند زمان اعمال مناسبی را در اختیار قرار دهد. معمولاً این اطلاعات بر روی لیبل و برگه اطلاعات محصول درج شده‌اند و در قسمت Pot life می‌توانید آن را بیابید.

در زمان استفاده از رزین اپوکسی و هاردنر،دانستن میزان نسبت اختلاط آنها که توسط شرکت سازنده و فرموله کننده اعلام میشود بسیار مهم و حیاتی هست.

انتخاب نحوه عمل کردن بر اساس وزن یا حجم نیز بر همین اساس میباشد .

نکته مهم این است که باید بدانیم رزین اپوکسی در هر چند گرم، یک عامل فعال دارد.

وقتی که هاردنر فرموله میشود ،مهم هست که در هر چند گرم آن چند عامل فعال وجود دارد که بتواند با عوامل فعال در رزین اپوکسی واکنش دهد و شبکه پلیمری مستحکم تشکیل شود.

فرض کنید که یک گرم هاردنر ،3 عامل فعال مثل 3 دست داشته باشد و هر یک گرم از رزین اپوکسی 1 عامل فعال داشته باشد.

پس برای تکمیل صحیح واکنش احتیاج هست که 3 گرم (3 دست) از رزین اپوکسی با 1 گرم (3 دست) از هاردنر واکنش دهد تا هیچ عامل واکنش نداده ای در سیستم وجود نداشته باشد (در این حالت نسبت اختلاط 1 به 3 خواهد بود).

حال اگر محاسبات ریاضی در هنگام فرموله کردن رزین اپوکسی و هاردنر براساس حجم و عوامل فعال در آنها محاسبه شده باشد باید حتماً به صورت حجمی و در دمای مشخص شده توسط کارخانه سازنده عمل کرد.
ولی چرا اگر نسبت احتلاط را وزنی اعلام کردند ما نمیتوانیم به صورت حجمی عمل کنیم و یا بلعکس؟
دلیل تفاوت میزان چگالی رزین اپوکسی و هاردنر هست. فقط چگالی آب برابر با 1 هست  یعنی 1 کیلوگرم آن حجمی معادل 1 لیتر را اشغال میکند،برای سایر مواد این عدد متفاوت است.

بنابراین برای مثال ممکن است براساس نوع رزین اپوکسی که شما استفاده می کنید ،میزان هاردنر مورد نباز شما برابر 5 گرم باشد ولی حجمی معادل 7 سی سی را اشغال کند.

حال اگر شما به اشتباه حجمی عمل کنید و به جای 5 گرم،5 سی سی را مصرف کنید چه میشود؟

عملاً نسبت و میزان صحیح عوامل فعال مورد نیاز واکنش را مختل و کمتر در سیستم وارد کرده اید.

لذا مخلوط به نهایت استحکام نحواهید رسید وباعث بروز مشکلات عدیده ای خواهد شد.

حتی ممکن است در لحظه با چشم دیده نشود ولی به مرور زمان و در شزایط جوی مختلف نمود پیدا خواهند کرد.

دقت کنید که رزین های اپوکسی و هاردنر ها، برای هر کاربرد و با هر کد ساخته شده، دارای مشخصات فیزیکی و شیمیایی متفاوتی هستند.

نباید انتظار داشته باشیم که برای مثال جهت کار با چوب فقط رزین های 1 به 2 و یا فقط رزین های 1 به 3 مناسب هستند.

ممکن است فرمولاتور ترکیب رزین اپوکسی و هاردنری مناسب این کار فرموله کند که نسبت اختلاط آنها 1 به 8 یا 1 به حتی 12 باشد،لذا نسبت اختلاط دلیل مناسبی جهت انتخاب درست ترین رزین و هاردنر مورد نیاز ما نیست.
1 به 2 بزن!
وقتی هاردنر و اپوکسی رو به شما میگن 1 به 2 بزن یعنی اینکه اپوکسی (یا جزء اول) باید 2 واحد وزنی برداری و هاردنر(جزء دوم) باید 1 واحد وزنی.. همیشه عدد بزرگتر مربوط به تعداد واحد اپوکسی هست و عدد کوچکتر مربوط به هاردنر مگر اینکه نسبت 1 به 1 باشه که هردو باید به نسبت وزنی مساوی مخلوط بشن.

 

واحد وزنی چیه؟
چرا میگم واحد وزنی؟ چون شما نمیتونی بگی من میخوام دو لیوان اپوکسی بردارم یک لیوان هاردنر بعد بزنی بگی شاهسوند بگو ببینم چرا خشک نشد! چرا سفیدک زد! چرا چسبناک شد!

اون موقع هست که من بهت میگم کار لیوانی نیست! اگه اینجوری بود هرکس میومد اپوکسی کار میشد!
حالا میگی چطوریه؟
روش کار به این شکل هست که شما معیارت وزن هستش و وزن هم نیاز به ترازو داره اون هم از نوع دیجیتال .. حتماً حتماً دیجیتال باشه و با حساسیت 0.1 گرم.

 

شروع به کار
الان فرض کن شما میخوای مجموعاً 600 گرم مخلوط اپوکسی و هاردنر داشته باشی و نسبت اختلاطت هم 1 به 2 هست( شما باید وزن اپوکسیت دو برابر وزن هاردنرت باشه)

یک فرمول ساده و حل دهها مشکل :
شما یک کسر ساده تشکیل میدی و صورت کسر رو میذاری 600 (یعنی وزن نهایی که مد نظرت هست)

برای مخرج هم میای 1 رو با 2 (نسبت اختلاط) جمع میکنی و مینویسی.

حاصل این کسر میشه مقدار هاردنری که نیاز داری:

فرمول طلایی اختلاط اپوکسی و هاردنر
 

حتما بخوانید!  3 اشتباه که باعث میشود رزین اپوکسی را کنار بگذارید!
 

برای این مثال به شکل زیر جایگزین میکنیم:

فرمول نسبت اختلاط
مخلوط کردن اپوکسی و هاردنر
 ابتدا قالب سیلیکونی را با لوازم تزیینی مانند چوب، اکلیل، حشرات پلاستیکی، یادگاری های کوچک، بدلیجات فلزی و … پر میکنیم

حالا نوبت آماده کردن رزین است

ابتدا رزین را به مدت ۲۰ دقیقه در آب گرم قرار داده تا رزین رقیق شده و حباب های آن خارج شود. این کار باعث می شود تا حباب های ایجاد شده در زمان هم زدن به راحتی از رزین خارج شود

در نتیجه شما 200 گرم هاردنر نیاز داری و مابقی (یعنی 400 گرم) اپوکسی باید بریزی تا 600 گرم مخلوط 1 به 2 داشته باشی .. به همین سادگی !