هنر افزایشی

جهت تولید فکری جدید بکار می گیرد

لکن در بحث ‹‹ فکر کردن ›› ذهن دانش آموز به نوعی محدودتر شده و اگر خیلی موفق باشد در جریان عادات دنبال موضوعی دیکته شده می اندیشد و چنانچه از قالب آن موضوع خارج شود ممکن است از به خاطر عدم آشنایی با هماهنگی ، تضاد ، تشابه ، تقارن ، توازن و . . . صحبت می شود که به اشکال و صورت های مختلف در آثار کودکان نمود عینی پیدا کرده و در رشد شخصیتی آنان اثر گذار می شوند در نتیجه وقتی این نگرش ها جنس منطق در ذهن آنها پدیدار گشته و همواره در جریان امور زندگی فردی ، اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و هنری آنان مداخله می کند .

 

پرورش خلاقیت

 

کودک همواره با ذهنی سیال جستجو می کند . نقطه ها ، خط ها ، سطح ها ، حجم ها و . . . را به جولان در آورد و در عرصه اثر هنری خود هر طور که بخواهد به آنها سامان می دهد و آرزوها ، آمال و امیال خود را در صورت هدایت صحیح توسط معلم به معرض دید همگان می گذارد . http://dasthayeto34.niloblog.com/

 

 کودک محوری  

 

در تعلیم و تربیت ، محور فعالیت کودک است یعنی تمایل برنامه ها و اهداف باید مطابق نیازها و خواسته های دانش آموز تعیین شود . کودک هست که تصمیم می گیرد در چه زمینه ای پرورش یابد و رسالت آموزش و پرورش هدایت و جهت دادن به آن است ، نه ارایه اطلاعاتی که فکر می کند ، باید دانش آموزان آنها را بیاموزند در حقیقت وظیفه اصلی ایجاد انگیزه ، نیاز و تشنه تر کردن کودکان برای یادگیری است .

 

فرآیند محور بودن فعالیت های هنری کودکان 

 

رمز و رازهای زیادی فضای فکری کودکان را احاطه کرده که می خواهند اسرار آنها را فاش سازند . اساسا به دنبال مجهولات کشتن امر و فطری در نهاد بشر است . پس باید مدام در حال مشاهده ، تمرین و جستجو باشد تا پاسخی به پرسش هایشان بیابند ،resin شاید بخاطر همین است که کودکان مدام از بزرگترها سئوال دارند . . . سئوالاتی مانند : چرا کوه این مشکلی است؟ خورشید چیست ؟ باران چگونه می بارد ؟ براساس مطالعات انجام یافته و عقاید اندیشمندان ، کنجکاوی از حس هایی است که در کودکان به شدت بروز و ظهور می یابد و شاید این بخاطر تجربیات اندکش از پدیده های پیرامونی است و با پرسش هایی از پدر ، مادر ، خواهر ، بردار و . . . شروع می شود . چنانچه این پرسش ها از سوی بزرگترها جدی گرفته نشوند . در حقیقت ‹‹ بی تفاوتی ›› به وی آموزش داده می شود و کم کم اتفاقات و پدیده هایی که روزی برایش جالب می نمودند ، عادی شده و این سئوالات بدون پاسخ در تاریک خانه ذهن آنان مدفون می شوند . ناگفته نماند که با نرمش های فکری ذکر شده دانش آموزان به طور غیر مستقیم از مطلق گرایی

فاصله گرفته و به همان میزان نسبی گرا می شوند . همان طور که می دانیم نسبی گرایی همیشه سئوالاتی را در اطراف خود برای طرح کردن دارد که می توانند کلید بروز خلاقیت ها گردد از دانشمند بزرگ ‹‹ آلبرت انیشتین ›› پرسیدند چطور شد که به این درجه از علم دست یافتید در پاسخ گفت : ‹‹ من دارای توانایی های خاص نیستم ، فقط کنجکاوی بیشتری داشتم ›› 

ارتباط هنر با رشد شناختی 

ارتباط بین هنر و رشد شناختی شاید یکی از اساسی ترین دلایل آموزش هنر در آموزش و پرورش دوره ابتدایی باشد . برای یک خردسال ساختار هنری یکی از اثر بخش ترین شیوه ها به منظور درک ، ساماندهی و یکپارچه سازی مفاهیم است خاطر نشان می سازد که از بدو تولد تا ۱۰ سالگی ، ارتباطی مثبت بین توانایی هوشی و مهارت هنری دارد . ‹‹ هنر کمک می کند تا کودکان ابعاد ناشناخته را نشان و کشف کنند و موجبات رشد شناختی خویش را فراهم آورد که شامل طبقه بندی و سازماندهی رویدادها بازشناسی ارتباطات بین خودشان و اشیاء و بازشناسی پدیده هایی که یک رویداد خاص ، یا تجربه ای را متمایز می سازد ۱ . ›› 

 

 بیان خویشتن کودک 

 

• کودکان در نقاشی وجودشان را خالصانه بروز می دهند . 
• به قول اندیشمندی ‹‹ نقاشی پلی است برای دستیابی به
• آموزش هنر در دوران کودکی این تنها بدین مفهوم است
• حفظ آزادی برای طی مسیر طبیعی تکامل. هرگونه دخالتی
• در کار هنری کودکان، هرگونه راهنمایی، هرگونه دادن
• مدل یا تعلیم سبک خاص، یا القای سلیقه و دید ویژه،
• سیر طبیعی تکامل هنر را برهم می‌ریزد. قدرت خلاقه را از بین
• می‌برد. ارزش و مفهوم کار هنری کودکان را دگرگون و بلکه ویران

می‌سازد و استعداد هنری را در نطفه از بین می‌برد. فرق آثار هنری و صنعتی در این است که در هنر، هر اثر شخصیت خاص خود را دارد ولی آثار صنعتی همه یکسان‌اند. وقتی آثار کودکان ارزش هنری می‌یابد که شخصیت، اندیشه، احساس و دریافت و سبک کار واقعی آنان در آن منعکس باشد. مهارت فنی در خط و سایه و شکل‌سازی و به کار بردن رنگ کاملاً جنبه فرعی دارد و هدف نیست.
یاسمین سهرابی: در همه جای زمین ما و در میان تمام اقوام، اگر بزرگترها در هنر کودکان دخالتی نکنند، این هنر یکسان است ولی درباره هیچ دو کودکی یکنواخت نیست.‌ کودک ۳ساله ابتدا خط‌خطی می‌کند یا با گذاشتن نقطه‌نقطه، نتیجه حرکت خود را با شگفتی می‌نگرددست‌های او ابتدا حرکتی آزاد و غیرارادی دارند، ناگهان در میان خطوط، نقطه‌ها شکل می‌یابد، مار، خانه، خورشید و صورت انسان. شادی اکتشاف، انگیزه تازه‌ای می‌شود برای کوشش مجدد و موفقیت، او را به هیجان می‌آورد. حال اوست که خط‌ها و رنگ‌ها را در اختیار دارد و دلشاد از قدرتی که یافته است به آفرینش می‌پردازد.‌

 

تاثیرات شگفت‌انگیز هنر بر کودکان

 

با اینکه هنر همیشه جنبه تفریح جانبی داشته، حقیقت نقشی کلیدی در یادگیری و پیشرفت کودکان دارد. شاید تعجب کنید اگر بشنوید که برای مثال نقاشی کشیدن ساده کودکان باعث بالا رفتن اعتماد به نفس در آنها، پیشرفت مهارت‌های ظریف حرکتی، یادگیری خواندن و تقویت قدرت تحلیل‌شان می‌شود. این گفته دکتر کنت و سن است که راجع به نقش مغز در آفرینش هنر تحقیق می‌کند. همین‌طور موسیقی می‌تواند به یادگیری ریاضی و توانایی خواندن کمک کند. حرکات ریتمیک باعث سلامت جسمی می‌شود و هنر نمایش به بالا رفتن دامنه لغات کودکان کمک می‌کند. هنر همچنین باعث می‌شود بچه‌ها احساسات خود را درست کنترل کنند و زندگی اجتماعی بهتری داشته باشند.

 

• نقاشی و تاثیر آن در رشد کودکانبه خودمان مراجعه کنیم
• قبل از هر چیز تا ببینیم کی هستیم؟
• Uبخش سوال و جواب
• س: این به تجربه ثابت شده است که کودکانی که در هر کدام
• از زمینه های هنری استعداد داشته اند،
• کودکان حساس تر و زودرنج تری هم هستند. در واقع
• خیلی زود ناراحت می شوند و از روحیه ای
• حساس تر برخوردارند مانند برخورد با ظرف چینی می مانند.
• ج: بله، همه بچه ها حساس هستند ولی این گروه از کودکان حساس تر هستند.
• Uبلایی به نام الگو
• س: تا چه حد ما حق داریم کودک را به سمت رئالیسم سوق دهیم؟
• به طور مثال: اگر الان به کار کودکان نگاه کنیم، آنان سقف همه خانه ها
• را به شکل شیروانی می کشند
• در حالیکه سقف ها شیروانی ندارند.
• ج: این به خاطر آن الگوهایی است که در کتاب ها ارائه شده است.

قبلاً زمانی که کودک می گوید: من بلد نیستم خانه بکشم، والدین به او نمی گویند برو نگاه کن ببین
خانه ما چه شکلی دارد و بکش. می نشینند و برایش چهار تا مثلث و مربع و درب و پنجره می کشند و جز آن چیز دیگری 
نمی کشیندبنابراین یک فرم دیکته شده ای که هم به وسیله کتاب ها و هم به وسیله آموزش پدر و مادرها و یا
خانواده به او القا می شود چیز دیگری نیست.
نمونه دیگر را شما در کشیدن درخت ها می بینید. دو تا خط می کشد و یک قیف به شکل شعله شمع
بالایش می گذارند. کجا دیده اید درخت این شکل باشد؟
این همه درخت، با آن همه زیبایی هایشان در اطرافش وجود دارد بدین گونه اصلاً قدرت دیدن و
تجسم را از کودک می گیرند.
Uروش چیست؟
به کودک باید گفت: خیلی خب، این درخت را این جور کشیدی، حالا برو یک درخت به شکل دیگر
نقاشی کن، همه این درخت ها را نگاه کن، ببین جور دیگری هم هست، آن را بکش نباید همه
درخت هایی که می کشی مانند هم باشند.
و یا این خانه ای را که کشیده ای، خانه هست و نمی گویم غلط نقاشی کرده ای اما برو خانه های دیگر
بکشد.
خانه خودمان را کشیدی برو خانه همسایه را هم بکش.
- به قولی: قدرت نگاه کردن و دیدن را در کودک تقویت کنیم.
- قدرت جستجو و کنکاش کردن را در کودک افزایش دهیم.
- متاسفانه: ما همه چیز را به کودک دیکته می کنیم.
مسئله دیگری که این روزها شاهد آن در مدارس هستیم و به خصوص دبستان، سوال و جواب در
آوردن از کتب است و کودک می بایستی تنها آن سوال ها و جواب هایی که داده شده است فرا بگیرد
بدون آنکه متن را بخواهد و خود از متن حاصلی برگیرد.
اما اینگونه آموزش در مدارس کودکان را به لقمه جویده شده خوردن عادت می دهند.
Uمشکل اینجا است

• - در این صورت وقتی به کودک می گوییم: مطالعه کن و بعد سوال و جواب را استخراج کن، مثل 
• اینکه از او کار شاقی را خواسته ایم. حتماً پاسخ خواهد داد:
• - من هم سوال را دارم و هم جواب را چرا باید متن را بخوانم؟
• - او در این اندیشه است که ما می خواهیم چیزی را به او تحمیل کنیم.
• - اگر از همان دوره آمادگی و قبل از دبستان کودکان را به روش، جستجو، نگاه کردن و زحمت
• کشیدن عادت بدهیم بسیاری از مشکلات آموزشی ما حل خواهد شد.
• - در حال حاضر، وقتی کودک در خیابان راه می رود وسیله مطالعه برای او فراهم است هر جا که برود

می تواند آموزشی بگیرد.
آدم ها را ببیند.
رفتارشان را نگاه کند.
برخوردها و مواجهه ها را یاد بگیرد.
اگر پسندیده بود و لذت برد فرا بگیرد و اگر نه، رنج برد و بد بود ببیند ولی کوشش کند فرا نگیرد.
و الان درون خانواده هایمان مشکل داریم:
یا تحصیلات و فرهنگ آنان در سطحی نیست که این آموزش ها را به فرزندان خود بدهند و یا چنانچه
دارای این فرهنگ و دانش هستند، آنقدر مشغولند که نمی توانند و یا نمی خواهند فرزندان خود را زیر
بال و پر خود بگیرند.
و ما برای تربیت آنان وظیفه ای سنگین عهده دار هستیم.
س: برخی از کودکان 5 تا 6 ساله علاقه مندند از رنگ سیاه در کارهایشان استفاده بکنند این اشکالی
ندارد؟
ج: نه مانعی ندارد.
ولی اگر خواست که به طور مداوم از یک رنگ استفاده بکند، می بایستی به او گفت: به بلوزت نگاه کن.
به صندلی که روی آن نشسته ای نگاه کن.
رومیزی را نگاه کن ببین چه رنگی دارد.
اصلاً کلاس را نقاشی کن با رنگ هایی که دارد.
وادارش کنید که: رنگ هایی را که در مقابلش و در میدان دیدش وجود دارد ببیند. 
یکی دو بار که این کار را کردید حرکت می کند، ۱ . کمک به تحقق اهداف آموزش و پرورش دوره ابتدایی از طریق درس هنر 

• ۲ . شناساندن رشته های هنری و آموزش مهارت های هنری . 
•  اهداف شناختی 
• ۱ . آشنایی با طبیعت به عنوان منبع الهام آفرینش های هنری 
• ۲ . آشنایی با رشته های هنری 
• ۳ . آشنایی مقدماتی با ابزار و مواد هر یک از دسته های هنری . 
•  اهداف نگرشی 
• ۱ . تمایل به کسب تجربه در رشته های مختلف هنری 
• ۲ . علاقه به کاوشگری در زمینه های هنری
• ۳ . توجه به توانایی های فرد و کسب اعتماد به نفس . 
• ۴ . توجه به حفظ میراث فرهنگی و احترام به هنرمندان و آثار هنری 
• ۵ . توجه به حفظ آثار خود و دیگران 
• ۶ . توجه به زیبایی های طبیعت 
• ۷ . تقویت حس زیباشناسی و زیبا دوستی . 
• ۸ . تمایل به برقراری ارتباط با دیگران 
• ۹ . تمایل به مشارکت در فعالیت های هنری گروهی . 
• ۱۰ . تمایل به ابراز افکار ، علایق و احساسات خود 
•  اهداف مهارتی 
• ۱ . توانایی کاربرد حواس 
• ۲ . توانایی در گفتار 
• ۳ . توانایی در انجام صحیح حرکات 
• ۴ . توانایی مقدماتی کاربرد و اصول هر یک از رشته های هنری 
• ۵ . توانایی استفاده از ابزار ، مواد و فنون ساده در فعالیت های هنری 
• ۶ . توانایی بیان افکار و احساسات در فعالیت های هنری 
• ۷ . توانایی برقرار ارتباط اجتماعی
• ۸ . توانایی توصیف و بررسی فعالیت های هنری خود و دیگران . 

نقاشی
توالی رشد نقاشی
معمولا مهارت کشیدن نقاشی طبق توالی زیر رشد پیدا می‌کند.
1. خط خطی کردن
در هجده ماهگی کودک روی کاغذ خط خطی‌هایی روی کاغذ انجام می‌دهد. اگر توانایی زبانی کودک رشد پیدا کرده باشد می‌تواند بیان کند که مثلا این خط خطی‌ها برای او چه معنی می‌دهند.
2. اولین شکل‌های بازنمایی ذهنی
در حدود سه سالگی خط خطی‌های کودک به تصاویر معنی‌دار نزدیک می‌شود. کودکان در این سن فکر می‌کنند تصاویری که کشیده‌اند قابل درک توسط دیگران است و برای نقاشی‌هایشان اسم می‌گذارند. تعداد بسیار کمی از کودکان سه ساله تصاویری می‌توانند بکشند که دیگران بتوانند حدس بزنند تصویر مربوط به چه چیزی است. یک راه بهبود نقاشی کودکان در این سن این است که بزرگترها با کودکان به نقاشی بپردازند و به آن‌ها شباهت‌های بین اشیاء و نقاشی را نشان دهند. در واقع به آن‌ها کمک کنند تا به صورت نمادین تصاویر را رسم کنند.
تحول عظیم در نقاشی کودکان زمانی رخ می‌دهد که از خطوط برای نشان دادن مرز تصاویر استفاده می‌کنند. این کار کودک چهار ساله را قادر می‌سازد تا تصویر انسان را بکشد و بداند برای اینکه دایره بکشد باید خطی را ترسیم کند که دو سر آن به هم متصل است.
توجه داشته باشید که به علت محدودیت مهارت حرکات ظریف کودکان در این سن تصاویر بسیار ساده و خلاصه‌ایی می‌کشند

 

نابغه‌پروری را از چه سنی شروع کنیم؟

امروزه بسیاری از والدین به‌دنبال یافتن وقت مناسب برای شروع کلاس‌های آموزشی کودک خود هستند و بسیار مشتاقند بدانند در چه سنی کودک‌شان را با زبان دوم، هنر، ورزش و... آشنا کنند اما بیشتر والدین توقعات نامعقولی از فرزندان خود دارند. برای مثال انتظار دارند پیش از آنکه کودک آمادگی لازم را کسب کند، مسئولیت‌پذیر باشد. از فرزندان‌شان می‌خواهند خوش‌اخلاق و مودب باشند، با بچه‌های دیگر بدون سروصدا مشغول بازی شوند
حفظ آزادی برای طی مسیر تکامل این بدان معنی نیست که کودک به حال خود رها شود و آزادانه در هر زمینه‌ای کار کند. هنرآموز با ایجاد محیط و حالت مناسب برای کار، آماده ساختن فکری و روانی کودک یا نوجوان، گسترش دید و تجربه او از راه گردش‌ها، قصه‌گویی، دادن زمینه‌های تخیل، یاد دادن طرز استفاده از انواع ابزار کار هنری، وسایل و فنون، آشنا کردن کودک یا نوجوان به رشته‌های مختلف هنرهای تجسمی، نقاشی، شکل‌سازی، حکاکی، سرامیک و ... و تهیه وسایل و امکان آفرینش در همه رشته‌ها برای او، استفاده از موسیقی برای برانگیختن قدرت تخیل، کار فراوان دارد. هدایت و تشویق او در جهت به کار بردن حداکثر قدرت